Workshop Futures Ecologies bij Rijksbouwmeester
Ik ben bezig met de ontwikkeling van iets wat ik 'Futures Ecologies' noem, toekomstscenario’s die ontwikkeld zijn door de lens van ecologie. Het is een benadering die methodes uit de ecologie, speculatief ontwerp en storytelling combineert om zo levendige en concrete beelden van de toekomst te creëren.
Onlangs had ik de kans om mijn methode te delen tijdens de zevende editie van de Toekomstacademie, georganiseerd door het College van Rijksadviseurs (CRa). Tijdens dit evenement heb ik de vijf stappen van mijn benadering uitgelegd en hebben de deelnemers actief deelgenomen door zich te buigen over drie speculatieve toekomstrichtingen voor Den Haag.
Verweven wereld = verweven toekomst
Stel je voor: een wereld waarin we niet alleen vooruit denken, maar ook inzien hoe diep de verwevenheid is tussen mens en natuur. Een wereld waar we de tijd zien als plaatsgebonden, relationeel en cyclisch. Dat is het relationele wereldbeeld dat ik voorsta. Het is een bewustzijn dat iedereen invloed heeft op de ander en waar we ons realiseren dat we deel uitmaken van de natuur, niet erboven staan.
Deze visie opent de deur naar symbiose, naar een diepgaande verbondenheid tussen individuen. We zijn genetisch hybride, een samensmelting van cellen en DNA, net zoals vele organismen in de natuur. Een voorbeeld hiervan zijn de microbiota in onze darmen. Ze zijn uniek voor ieder van ons, bepalen onze persoonlijkheid en zijn cruciaal voor ons immuunsysteem. Het is geen kwestie van leven op, maar leven met. Net zoals bijen die onmisbare bestuivingsdiensten leveren aan ons voedselsysteem. We kunnen ze 'terugbetalen' door te zorgen voor voldoende wilde bloemen, een voorbeeld van hoe we in harmonie kunnen leven met de natuur.
In vijf stappen naar een toekomstscenario
Met 'Futures Ecologies' doorlopen we vijf stappen. Van toekomstmeditatie en het creëren van toekomstwebben tot het identificeren van verstrengelingen en het vertellen van toekomstverhalen. En tot slot, het terugdenken naar het heden, een cruciale stap om onze toekomstvisie te vertalen naar actie in het nu.
We gebruiken 'science fiction storytelling' om scenario's te creëren waarin we een hoofdpersoon plaatsen en laten zien hoe het leven eruitziet in 2100 als een bepaalde ontwikkeling zich extreem doorzet. Het draait om het vertellen van verhalen, het maken van een levendig beeld van de toekomst.
We sluiten af met een creatieve twist. We laten een AI programma de woorden uit ons verhaal omzetten in ongeveer 500 woorden en een beeld genereren. Dit stimuleert onze verbeelding en maakt de toekomst tastbaarder.
Alternatieve toekomsten ontwikkelen
Deze benadering helpt ons om te denken in termen van verwevenheid, om creatief te zijn en alternatieve toekomsten voorstelbaar en bespreekbaar te maken. Het opent de deuren naar een duurzame toekomst, waarin we allemaal samenleven en samenwerken met de natuur.
Deze methode is opgenomen in een publicatie over toekomstmethodieken van Rijksbouwmeester samen met het Nieuwe Instituut. Meer lezen in het workshoprapport van Rijksbouwmeester